اصولگرایی یا اصلاح طلبی کدام در خط امام خمینی هستند

انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی به تازگی کتابی با نام "اصولگرایی در اندیشه امام خمینی" منتشر کرده است و نویسندگان این کتاب در آن سعی دارند در درجه اول اصولگرایی را به خوانندگان معرفی کنند و در درجه دوم ارتباطی را که این اندیشه و گفتمان با اندیشه‌ های امام خمینی (ره) دارد، نشان دهند. این کتاب بحث را درباره عنوان اصولگرایی آغاز می‌ کند و با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی پدیده‌ ای پویا و زنده است که به رو به تکامل می‌ رود، به این نکته اشاره کرده‌ اند که انقلاب اسلامی ایران در مسیر تکاملی خود همواره مفاهیم تازه‌ ای می‌ کند که نشان از پویایی آن دارد.

نویسندگان سپس به بحث درباره مفهوم اصولگرایی می‌ پردازند که هر چند در سال‌ های اخیر به یکی از پارادیم‌ های انقلاب اسلامی تبدیل شده است، در گذشته‌ ای نه چندان دور با واژه‌ هایی دیگری همراه بود و هم‌ اکنون مفهوم اصول‌ گرایی در ابعاد وسیع‌ تری به ویژه در تضاد و تقابل با اندیشه‌ های لیبرال دموکراسی فضاهای جهانی را جستجو می‌ کند.

آنچه در ادامه این گزارش می‌ آید مروری است بر آنچه که نویسندگان در این کتاب به عنوان اصولگرایی به خوانندگان معرفی کرده‌اند و نسبتی که اندیشه با جریان‌ های سیاسی دارد:

 

• اصول گرایی از مکتب امام خمینی ظهور کرد

اصول‌ گرایی نیز همانند سایر مفاهیم، از مکتب امام خمینی ظهور کرد و خاستگاه آن انقلاب اسلامی است. اصولگرایی باز تولید ارزش‌های انقلابی و اسلامی در همه‌ زمان‌ ها است. انقلاب اسلامی در زیرین‌ ترین لایه‌ های خود ریشه در نگرش کل گرایانه‌ توحیدی امام خمینی دارد و در اندیشه‌ توحیدی امام، یک نگاه سیستمی و یک پارچه به همه‌ عالم از جمله دین و سیاست وجود دارد در نتیجه ذات حرکت سیاسی و اجتماعی در اندیشه‌ امام خمینی توحیدی است و جهت دینی دارد.

 

• رویکردی که همه پدیده‌ ها را در قالب دین تعریف می‌ کند

اصول‌ گرایی رویکردی حداکثر گرایانه به دین است که در آن سعی می‌شود همه‌ پدیده‌ های اجتماعی و عرفی در کلیت دینی و توحید تعریف شوند و همه‌ پدیده‌ ها در مسیر تربیت انسان، ساماندهی می‌شوند. حتی واژه سیاست که تعریف مرسوم آن صرف اعمال قدرت از منظر جامعه‌ شناسان سیاسی است، در رویکرد اصول‌ گرایانه جهت اصلاحی و تربیتی به خود می‌ گیرد. از این منظر، هدف حکومت و سیاست تربیت انسان برای رسیدن به خدا و تقرب به او است. هدف از تشکیل حکومت اسلامی در مکتب امام خمینی، اجرای احکام اسلام است و به همین دلیل انقلاب اسلامی در مقایسه با سایر انقلاب‌ ها از گفتمان مخصوص به خود برخوردار است که آن را از دیگر حرکت‌ های مشابه متمایز می‌کند بنابراین اصولگرایی در مکتب امام خمینی در واقع احیای اسلام ناب محمدی است که رکن اصلی آن توحید و رکن دوم آن وحدت مردم براساس محوریت توحید و رکن سوم آن رهبری فقیه جامع‌ الشرایط در عصر غیبت امام معصوم (ع) است. عناصر و مولفه‌ های چنین دیدگاهی به طور مفصل در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ظهور و بروز یافته است که در واقع محصولات مبارزات طولانی مردم ایران به رهبری امام خمینی و نابودی رژیم سلطنتی پهلوی به شمار می‌ رود.

 

• اصولگرایی به یک حزب سیاسی تعلق ندارد

اصولگرایی در واقع ظهور ماهیت انقلاب اسلامی و مکتب امام خمینی است و به یک حزب یا جناج سیاسی خاص منحصر نمی‌شود و به همین دلیل ویژگی‌ های مشخصی دارد که محوریت آن حاکمیت اسلام ناب محمدی و مبارزه با طاغوت‌ های داخلی و استکبار جهانی است.

 

• نگاهی برای احیای هویت اسلامی

اصولگرایی به عنوان منظومه‌ ای از مفاهیم و ساختارهای معانی، بر یک نظام فکری در جمهوری اسلامی دلالت دارد که بر آموزه‌ ها، اندیشه‌ ها و آرمان‌ های اسلامی استوار است. این اصولگرایی نو ظهور به "هویت اسلامی" نگاهی احیاگرانه دارد و اسلام گرایی را نهضت مداومی می‌ پندارد که مدام باید باز تولید شود. از این منظر این نگرش به فلسفه‌ انقلاب اسلامی نزدیکتر است و دلایل اجتماعی آن را پوشش می‌ دهد.

 

• اصول گرایی یعنی بسط گفتمان انقلاب اسلامی

در انقلاب اسلامی بر خلاف انقلاب‌ های رهایی بخش سکولار به واسطه‌ اصل بودن گفتمان اسلامی و اندیشه‌ های مأخوذ از آن و مبنای مستحکم فلسفی صدرایی و اصل ولایت فقیه، اصول‌ گرایی فارغ از همه‌ دسته‌ بندی‌ های کلیشه‌ ای تنها بسط مداوم گفتمان انقلاب اسلامی و تفکرات امام خمینی (ره) را پی می‌ گیرد.

 

کتاب "اصولگرایی در اندیشه امام خمینی" در ۱۱۳ صفحه به همت مریم سالاری سه‌دران و عباس کاکائی باغچه میشه توسط موسسه فرهنگی و هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی در ۲۷۶ صفحه با قیمت ۸۵۰۰ تومان منتشر شده است.

منبع